Stolica: | Paryż | |
Powierzchnia: | 675 417 km² | |
Ludność: | 65 700 tys. | |
Waluta: | euro (EUR), 1 EUR = 100 centów | |
Napięcie: | 220 V | |
Język: | francuski | |
Wiza: | wiza nie jest wymagana |
Kraj Francja
Alzacja
Wspaniała kuchnia, wykwintne wina, malownicze góry i niezapomniana stolica regionu.
Informacje ogólne
Alzacja jest zadziwiającą krainą pełną domów z muru pruskiego, słynnych winnic i wspaniałych zabytków oraz miejscem spotkania kultury łacińskiej i germańskiej. Wielu turystów przygodę z Francją zaczyna właśnie od Alzacji, która posiada własny dialekt łudząco przypominający język niemiecki z francuskimi naleciałościami, a także oferuje turystom piękne miasta i malownicze góry doskonale nadające się do pieszych wędrówek i wypraw rowerowych. Kraina znana jest z wybornych win, niebywałych zabytków i wszechobecnych, pięknych kwiatów ozdabiających uliczki małych miasteczek.
Urocza Alzacja jest niewielkim zakątkiem we wschodniej Francji, położonym między Renem i Wogezami. Od zachodu sąsiaduje z Lotaryngią, jej południowy skrawek graniczy z Burgundią i Szwajcarią, natomiast wschodnim, ościennym państwem są Niemcy. Część Alzacji zajmują malownicze Wogezy, które zbudowane są z kolorowego piaskowca i poprzecinane licznymi dolinami pełnymi pięknych klasztorów oraz zamków. Z pięknej Alzacji najbardziej zadowoleni są miłośnicy przyrody i ciszy, którzy bez problemu mogą znaleźć odludne i dziewicze tereny.
Rolnicze ludy już 10 tys. lat p.n.e. zamieszkiwały tereny obecnej Alzacji, które w późniejszych wiekach stały się areną walk germańskich Swebów z armią Juliusza Cezara. Słynny dyktator swoje zwycięstwo przypieczętował wygraną w 58 r. p.n.e. na Wołowym Polu koło Cernay, a Rzymianie rozwinęli gospodarczo okolicę, przywieźli winorośl i założyli pierwsze miasta. Przez kilka kolejnych wieków Alzację nękały najazdy germańskich plemion, niemniej władzę nad terenem przejęli na jakiś czas Frankowie z panującym im królem Chlodwigiem. Sama nazwa Alzacja powstała od słowa „elisaza” oznaczającego „tych którzy mieszkają po drugiej stronie” rzeki Ren. Region wielokrotnie rozdrabniany był na szereg mniejszych księstw należących zarówno do władzy świeckiej, jak i duchownej, a do Francji trafił dopiero w 1648 r. po traktacie wersalskim. W tym okresie wybudowano wzdłuż granicy na Renie wiele strategicznych budowli, które nie obroniły Francji przed wojną francusko-pruską z 1870 r., a Alzacja i północna część Lotaryngii ostatecznie trafiły pod panowaniem II Rzeszy Niemieckiej. Po klęsce Niemców w I wojnie światowej i podpisaniu rozejmu 11 listopada 1918 r., Alzacja ponownie wróciła do Francji, chociaż w okresie II wojny światowej jej tereny były okupowane przez hitlerowców. Wieki XIX i XX nie były łaskawe dla mieszkańców Alzacji, którzy kilkukrotnie zmieniali obywatelstwo. Konsekwencje tych częstych zmian mogą obserwować turyści przemierzający region o skomplikowanej historii, która w latach powojennych ściśle związała się z rozwojem Unii Europejskiej.
Tresc opisow dostarczana przez merlinx.Stolicą regionu jest tzw. „skrzyżowanie Europy”, czyli Strasburg będący od 1979 siedzibą Parlamentu Europejskiego, a obecnie patronujący Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka i wielu innym organizacjom. Na ulicach miasta widać francuskie i niemieckie wpływy i nie ma w tym nic dziwnego, gdyż historia miasta często była mocno związana zarówno z Francją, jak i Niemcami. Rzymska osada powstała przed wiekami w tym miejscu na zgliszczach celtyckiego obozowiska, a sam ośrodek szybko rozwinął się i przetrwał liczne najazdy barbarzyńskie. Chociaż miasto od 1262 r. podlegało niemieckiej Rzeszy, po wojnie trzydziestoletniej w 1681 r. zostało wcielone do Francji za sprawą działań militarnych Ludwika XIV, a kultura francuska zaczęła dominować w Alzacji nad niemiecką. Po wojnie francusko-pruskiej z 1870 r. miasto ponownie trafiło do Niemiec i zostawało pod panowaniem niemieckim aż do zakończenia I wojny światowej, a także w okresie okupacji podczas II wojny światowej. Po wiekach wojen Strasburg stał się łącznikiem między Francją a Niemcami i jednoczy obecnie większość Europy. Turyści przybywający do miasta nie mają czasu na nudę i muszą precyzyjnie zaplanować zwiedzanie imponujących zabytków. Z jednej strony warto bezwiednie kręcić się po starówce zajmującej centrum i Wielką Wyspę (Grand Ile), z drugiej można zapuścić się w pozostałe części miasta w poszukiwaniu cennych atrakcji i romantycznych wrażeń. Katedra Notre-Dame to symbol Strasburga i doskonały punkt orientacyjny. Turystów widzących po raz pierwszy niesamowitą, gotycką budowlę olśniewa skomplikowana i różnorodna fasada z różowego piaskowca, natomiast w jej wnętrzach odnajdują niezwykłe witraże, bogate zdobienia, potężne kolumny i mistyczny klimat nadawany przez rozmaite style architektoniczne. Iglica świątyni jest najwyższą w Europie, natomiast wewnątrz oprócz wielu interesujących kaplic i skarbów sakralnych turyści mogą podziwiać niezwykły zegar astronomiczny pokazujący godzinę, dni tygodnia, fazy księżyca i znaki zodiaku. Po uliczkach i zakamarkach Grand Ile z domami szachulcowymi (z muru pruskiego) można spacerować godzinami. Cały obszar wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO skrywa rozkoszne kafejki, przytulne restauracje i ogródki piwne. Ciekawy jest plac Marche-Gayot tworzący atmosferą prowincjonalnego miasteczka. Inspirującą wędrówkę można odbyć po słynnej dzielnicy Petit France – Małej Francji, z różnokolorowymi domami tworzącymi z rzeką malarski pejzaż. Kontrastujące z nimi okolicznymi kanały najlepiej podziwiać z kilku mostów strzeżonych przez XIV-wieczne baszty. Na wyspie znajduje się więcej ciekawych kościołów i muzeów, a dodatkowo oczy miłośników historii cieszą fortyfikacje miejskie, budynek ratusza i opera. Dla poznania nieco innej architektury warto przespacerować się do „dzielnicy wilhelmińskiej” z ogromnymi budowlami renesansowymi, ciekawym Place de la Republique i secesyjną łaźnią miejską. Na odpoczynek idealnie nadaje się popularny Parc de l'Orangerie z jeziorkiem, wodospadem i zoo. Po zasłużonym relaksie powinnością każdego Europejczyka jest obejrzenie przynajmniej z zewnątrz budynków i instytucji Unii Europejskiej, w których obraduje między innymi Rada Europy, Parlament Europejski oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka. Do ciekawych atrakcji turystycznych, które oferuje Strasburg zaliczają się także rejsy po rzece Ill oraz otwarte podwoje wielkich browarów, które warto zwiedzić nie tylko w kontekście edukacyjnym, ale również degustacyjnym. W Strasburgu znajduje się także jedno z najwspanialszych muzeów na świecie, jakim jest Muzeum Sztuki Nowoczesnej, a można w nim znaleźć wiele interesujących rzeczy.
Kaysersberg – perełka alzackich miasteczek i przyjemny kurort wypoczynkowy położony w górskiej dolinie nieopodal Colmar. Miasteczko jest doskonałą bazą wypadową na górskie wyprawy zarówno rowerowe, jak i piesze. Oprócz uroczego klimatu kurort oferuje dobrą bazę noclegową, a także ciekawe zabytki jak chociażby kościół św. Krzyża z niezwykłym ołtarzem szafowym, renesansowy ratusz z kamienną studnią i dziedzińcem czy zabytkowy Biały Most. Nad miastem górują ruiny zamku tłumnie odwiedzane przez miłośników historii.
Kuchnia
Kuchnia francuska nie bez powodu budzi uznanie wśród turystów poszukujących kulinarnych doświadczeń, gdyż standardy przygotowywania posiłków zarówno w restauracjach, jak i prywatnych domach są na wyższym poziomie niż w większości innych krajów. Jedzenie jest ważnym elementem życia codziennego, celebrowanym na każdym kroku. Przyjemność jedzenia została przywieziona z Włoch za sprawą księżnej Katarzyny Medycejskiej, rozwinęła się podczas rewolucji francuskiej, a zaistniała na świecie za sprawą filozoficznego traktatu napisanego we Francji pt.: „Filozofia smaku”. Każdy turysta o wyrafinowanym smaku z pewnością znajdzie coś dla swojego podniebienia dzięki bardzo urozmaiconej kuchni związanej z rolniczym i klimatycznym zróżnicowaniem kraju, a także położeniem w sąsiedztwie Morza Śródziemnego i Oceanu Atlantyckiego.
Francuzi jadają wszystko począwszy od mięs takich jak wołowina, wieprzowina, jagnięcina, drób, poprzez sery i ryby, a skończywszy na wyrobach mącznych, owocach i warzywach. Najczęściej są to trzy posiłki dziennie jadane również poza domem – wyjście do restauracji jest niemałą przyjemnością. Lekkie śniadania (petit dejeuner) składają się najczęściej z filiżanki kawy, herbaty lub gorącej czekolady z rogalikiem – croissant, bułką drożdżową – brioche lub bagietką – baguette. Popularne jest również słodkie pieczywo viennoiseries podawane z masłem i konfiturą. Czas obiadu (dejeuner) to przeważnie pora między 12 a 14:30, natomiast kolacje (diner, souper) celebruje się od 19 do późnych godzin wieczornych. Są to spotkania z rodziną i przyjaciółmi charakteryzujące się długimi rozmowami.
Jeżeli ktoś nie ma czasu na obiad chwyta w rękę baguette crudites – bagietkę z sałatą i surowymi warzywami lub po prostu idzie do bistro na stek z frytkami. Turyści próbujący kupić pieczywo przekonają się, że wybór nie jest prosty z racji jego różnorodności i wielu rodzajów. Chleb jada się do każdego posiłku, podobnie jak bagietki, ale tylko świeże. Główny posiłek składa się najczęściej z towarzyszącej aperitifowi zakąski (amuse gueule), przystawki (hors d'oeuvre), dania głównego (plat principal), sera (fromage) i deseru (dessert). Nieodłącznym elementem jest kieliszek lub lampka jakiegoś alkoholu, zwykłe napoje gazowane lub soki uchodzą za przejaw kulinarnej ignorancji. W restauracjach bardzo często do aperitifu podaje się amuse-bouches w postaci koreczków, oliwek, pistacji lub małych, francuskich ciasteczek. Na deser Francuzi chętnie konsumują mus czekoladowy – mousse au chocolat, budyń z jabłkami – creme caramel lub po prostu owoce – fruits, a także rozmaite sery pleśniowe. Pod koniec posiłku kelnerzy często serwują małą, mocną kawę i kieliszek mocnego alkoholu digestif (koniak, armaniak, calvados lub regionalna wódka owocowa), który ma wspomóc trawienie.
Napiwki we Francji to poważna sprawa. Chociaż obsługa jest wliczona w cenę posiłku i nazywa się service compris, to dodatkowo należy zostawić napiwek w przyjętej wysokości 7-10%.
Przy wyborze restauracji warto na samym początku zwrócić uwagę na menu i fakt zawarcia w nim potraw regionalnych, ich brak może świadczyć o niekompetencji restauratora, więc jeżeli ktoś chce spróbować prawdziwej, regionalnej kuchni powinien mieć to na uwadze. Wiele dobrych restauracji oferuje własne wersje lokalnych dań.
Francuzi, na szczęście dla turystów, pieczołowicie zwracają uwagę na świeżość dań i produktów, dlatego półmisek świeżych małż i gotowanych skorupiaków zawsze pachnie morzem, a dzięki szybkiemu obrotowi towarów potrawy zawsze są świeże.
Tresc opisow dostarczana przez merlinx.Każdy region jest w gruncie rzeczy zdefiniowany przez lokalne wyroby, najlepsze produkty można znaleźć na obleganych targach, bardzo często ich sprzedawcy mają w zanadrzu jakiś ciekawy przepis, który później można sprawdzić bawiąc się w kulinarnego podróżnika. Wiele ciekawych produktów kupuje się na przydrożnych straganach, mogą to być świeżo zerwane owoce lub konfitury własnej produkcji, marynowane oliwki czy miód ze swojskich pasiek. Turyści zajadają się domowymi serami, warzywami prosto z ogrodów, a także degustują rozmaite trunki przydomowej destylarni.
Jednym z atutów kulinarnych Francji są sery uwielbiane przez każdego podróżnika. Wytwarza się je w rozmaitych rozmiarach i kształtach, układa w wiklinowych koszach, zawija w liście orzecha lub kasztanów. Oferty regionalne prześcigają się jedna za drugą, w wielu miejscach można nabyć kremowy camembert, ser maziowy, pleśniowy, pikantny ser kozi, sery niebieskie, specjały wytwarzane przez mnichów i wiele innych, których koneserzy doliczyli się blisko trzystu, a wciąż powstają nowe odmiany.
Podobnie jest z narodowym trunkiem, jakim jest wino, a podróż do Francji jest świetną okazją, by poznać wiele ciekawych gatunków. Winnice ciągną się kilometrami w większości regionów, a nawet w samej stolicy. Tereny z winnicami określane są mianem apelacji, natomiast samo wino związane jest ze stylem życia i stanowi nieodłączny element każdego posiłku. Najbardziej znane regiony, gdzie produkuje się najlepsze wina to Bordeaux, Szampania, Burgundia i Beaujolais, natomiast najszlachetniejsze odmiany winogron to Cabernet Sauvignon, Pinot Noir i Chardonnay. Zamawiając wina w restauracjach należy pamiętać o podstawowych kategoriach win, takich jak: blanc – białe przykładowo o zapachu kopru włoskiego i anyżu, rose – różowe, na przykład o lekko owocowym zapachu, ambra – bursztynowe o aromacie orzechów, skórki pomarańczy i miodu, rubis – rubinowe o aromatach wiśni i jagód oraz tulie – o ceglanym odcieniu. Najlepszymi szczepami są Muscat, Macebeu, Malvoisie i Grenache. Przed podróżą najlepiej zaopatrzyć się w fachowy poradnik dotyczący win, by później nie mieć problemu przy doborze ulubionego trunku. Warto również zainteresować się wcześniej, gdzie można znaleźć najlepsze winiarnie prowadzące degustacje i oferujące najlepsze wina regionalne.
Kuchnia Szampanii, Alzacji i Lotaryngii różni się znacznie od potraw przygotowywanych w pozostałych częściach kraju ze względu na sąsiednie Niemcy, dlatego w tych regionach jada się tłusto i obficie, a potrawy często popija piwem oraz białym winem. Dzięki rozległym terenom Ardenów na stołach króluje dziczyzna, turyści zachwycają się wybornymi wędlinami saucisses i pasztetami terrine. W wielu restauracjach można zamówić smakowitą, białą kiełbasę boudin blanc a la Richelieu oraz ardeńską szynkę jambon d'Ardennes. W chłodniejsze dni najlepiej zajść do baru na kiszoną kapustę z boczkiem i wędlinami – choucroute czy nóżki wieprzowe gotowane w bulionie pieds de porc. Deser to z kolei czas na babkę rumową baba au rhum lub bakaliową babkę z drożdży kugelkopf.
Na obszarach sąsiadujących z Belgią jada się głównie mięsa, ryby, owoce morza, ziemniaki i sery, z których najbardziej znany jest maroilles. Specjalnością regionalną są także praliny oraz lokalne piwa ważone w niewielkich browarach. Wiele restauracji serwuje popularne również u wschodnich sąsiadów małże z frytkami moules frites. Bliżej stolicy kraju w lokalnych restauracjach pojawiają się wyśmienite naleśniki z szynką i pieczarkami ficelle picarde oraz pasztety z kaczych i gęsich wątróbek, a na deser najlepiej smakuje słodka babka z dużej ilości żółtek gateau battu.
Dodatkowo na karcie alzackich dań nie powinno zabraknąć rolady z ciasta makaronowego z nadzieniem warzywno-mięsnym fleischschnacka, paluszków z ciasta ziemniaczanego posypanych smażonym boczkiem i polanych śmietaną grumbeerknepfle, salcesonu z głowizny wieprzowej presskopf i peklowanej, wędzonej łopatki wieprzowej podawanej z sałatką ziemniaczaną schiffala. Po kulinarnej uczcie koniecznie trzeba spróbować wybornych win, z których Alzacja słynie. Najlepsze apelacje w regionie to Vin d'Alsace, Alsace Grand Cru oraz Cremant d'Alzace, a wina produkuje się ze szczepów riesling – króla win białych, gewurztaminer – dającego wina słodkie i wytrawne oraz tokay pinot.
Obyczaje
Francja jest nowoczesnym państwem, wyróżniającym się na tle innych stylem życia, otwarciem na działania społeczno-kulturalne, a także tradycje, z którymi żaden mieszkaniec tego wspaniałego kraju nie chce się rozstawać. Różnice mentalne z pewnością można dostrzec podróżując po prowincjach, wypoczywając w miejscowościach letniskowych czy też zwiedzając duże miasta.Mieszkańcom Francji podoba się poczucie bezpieczeństwa, brak wulgarności, życiowa pewność i stabilizacja, chociaż szczycą się tym, że od lat uważają się za społeczeństwo bezklasowe.
Domostwa odzwierciedlają najczęściej styl życia swoich właścicieli, gości zaprasza się najczęściej na kolację, a nie na popołudniową herbatkę. Jeżeli trafi się do francuskiego domu warto wziąć z sobą butelkę wina lub słodycze i należy pamiętać, że Francuzi są bardzo gościnni, niemniej uwielbiają poruszać trudne tematy dotyczące religii i obecnej sytuacji politycznej, a impulsywna konwersacja przy stole jest wręcz obowiązkowym elementem spotkania. Słynna zasada konwenansu towarzyskiego savoir-vivre nakazuje zaangażowania się w rozmowę i wysłuchania poglądów swojego rozmówcy. Siadając do stołu warto pamiętać, że to jego właściciel wyznacza odpowiednie miejsce, najczęściej po swojej prawicy, w dobrym tonie leży sięgnięcie po lampkę wina dopiero wtedy, gdy gospodarz wzniesie toast.
Pozdrowienie i powitanie są we Francji bardziej rozpowszechnione i przyjacielskie niż w Polsce, dlatego nie należy się dziwić, gdy w każdym sklepie, na rogu ulicy, w parku czy instytucji usłyszy się przyjazne bonjour madame/monsieur czy salut!; normalnością są również często słyszane pardon czy merci. Przy powitaniu i żegnaniu Francuzi często całują kobiety w policzek, a mężczyźni zwyczajnie podają sobie rękę.
Narodowym obyczajem, z którym bardzo często można się zetknąć w wielu parkach i na wyznaczonych terenach jest gra w kule – petanque. Kibice i gracze tej charyzmatycznej dyscypliny zbierają się wieczorami w wielu miejscach i rzucają ołowianymi kulami popijając przy tym pastis – likier o smaku anyżowym. Otwartość Francuzów na przyjaciół i nowe znajomości jest powszechna. Często umawiają się na wspólne grillowanie, degustację wina, urządzają pikniki i organizują wspólne wyjścia do restauracji.
Jeżeli turyści mają zacięcie do polowań z pewnością we Francji znajdą sprzymierzeńców tego specyficznego hobby. Francuzi uwielbiają polować w różnych formach, z nagonką, łukiem oraz z sokołem, towarzyszą temu najczęściej myśliwskie imprezy i biesiady.
Francuzi przywiązuję wielką wagę do tradycji i folkloru. W gronie rodziny i bliskich, najczęściej ustnie, przekazują z pokolenia na pokolenie legendy, przesądy, przysłowia, pieśni i tańce. Podróżując po poszczególnych regionach można zwrócić uwagę na ciekawe różnice występujące pomiędzy zachowaniem ludzi. Lista obchodzony świąt, obrzędów religijnych i towarzyszących im imprez jest bardzo długa. Francję zamieszkują w większości katolicy, więc w gronie rodzinnym obchodzi się Boże Narodzenie, chociaż przez różnorodność kulturową Francja uchodzi za kraj wielowyznaniowy. Podobnie świętuje się daty zakończenia dwóch wojen światowych, w których Francja odegrała niemałą rolę (8 maj i 11 listopad), a także 14 lipca – dzień wyzwolenia Bastylii, kiedy na terenie całego kraju odbywają się liczne imprezy, festyny, koncerty i przedstawienia. Karnawał jest również obchodzony hucznie, ulice zapełniają się tłumnymi pochodami zakończonymi pokazami fajerwerków. Na mapie Francji zapisały się także ważne ośrodki kultów religijnych, do których pielgrzymują wierni z całego świata, a święte miejsca bardzo często wymienia się w przewodnikach jako atrakcyjne turystycznie; najbardziej znane to Lourdes, Lisieux, Chartes i Le Puy. Bardzo często obchodzone są również lokalne święta jak na przykład święto lawendy w Prowansji, dzień sera i uroczystość kwitnących cytryn w Szampanii, święto ostryg w Cental czy kiszonej kapusty w Alzacji.
Tresc opisow dostarczana przez merlinx.Jedną z ciekawych tradycji jest corrida – walki byków organizowane według hiszpańskich zasad z udziałem słynnych torreadorów. W wielu miejscach można znaleźć specjalne areny przystosowane dla tego niebezpiecznego widowiska. Popularna jest również „pogoń za kokardą”, kiedy młodzi mężczyźni próbują wyrwać bykowi przymocowaną pomiędzy rogami wstęgę. Specjalnie dla turystów przygotowywane są bardziej bezpieczne wersje zabawy, kiedy byka zastępuje krowa lub młody cielak.
Jak w każdym kraju, również we Francji obowiązują pewne zasady związane z zachowaniem się w restauracjach. Chociaż opłata za obsługę wliczona jest do rachunku service compris, za normalność przyjęło się zostawianie dodatkowych napiwków, najczęściej wysokości 7-10% zapłaconej kwoty. W kawiarniach i barach można zostawić napiwek na specjalnym talerzyku ustawionym na kontuarze. Turyści zostawiają również napiwki taksówkarzom, przewodnikom i pokojówkom hotelowym.
We Francji, podobnie jak w Polsce, obowiązują ścisłe zasady dotyczące palenia papierosów. Zakaz palenia obowiązuje we wszystkich budynkach użyteczności publicznej, zadaszonych placach, restauracjach, kawiarniach, środkach komunikacji itp. Palić można w wyznaczonych do tego miejscach zwanych espace fumeur.
Warto również pamiętać o pewnych zasadach przy kupowaniu napojów. W przypadku piwa należy poprosić o małe piwo „un demi” lub duże „un serieux”, przy zamawianiu piwa w języku angielskim czy niemieckim przez nieporozumienie można dostać litrowy dzban. Podobnie jest z kawą, należy uważać na samo określenie „kawa”, lepiej poprosić czarną „un expresso” lub białą „un creme”.
Zwiedzając muzea warto pamiętać, że fotografowanie ich wnętrz jest często możliwe, ale dopiero po uiszczeniu odpowiedniej opłaty, natomiast zwiedzając zabytki sakralne dobrze jest być odpowiednio ubranym, niemniej pod tym względem Francuzi nie są tak restrykcyjni, jak inne narody udostępniające turystom swoje świątynie.
Aktywny wypoczynek
Region nie ma bezpośredniego dostępu do morza, więc formy aktywnego spędzania wolnego czasu głównie wiążą się z turystyką pieszą, rowerową i dyscyplinami, które można uprawiać w halach sportowych. Coś dla siebie na pewno znajdą turyści poszukujący skoku adrenaliny. W wielu miejscach można uprawiać paralotniarstwo, skoki na linie, kanioning, a także wybrać się do czeluści nieprzebytych jaskiń. Najlepiej nadają się do tego malownicze Wogezy. Długie i spokojne rzeki można znaleźć w wielu miejscach, więc dzięki doskonałej infrastrukturze turystycznej bez problemu można uprawiać kajakarstwo na wielodniowych lub kilkugodzinnych spływach. Liczne strumienie, jeziora i rzeki są także świetnymi terenami do uprawiania wędkarstwa. Na terenach w głębi lądu dużą popularnością cieszy się piłka nożna, w wielu miejscach można znaleźć świetnie przygotowane boiska. Wyścigi konne należą do jednej z największych pasji Francuzów, więc bez problemu turyści znajdą stadniny koni z doskonale przygotowanymi wierzchowcami. Z racji odbywającego się we Francji Tour de France wielkim zainteresowaniem cieszy się kolarstwo, które można uprawiać praktycznie wszędzie, a także na specjalnie przygotowanych torach. We Francji istnieje perfekcyjnie rozbudowana baza obiektów sportowych, nie brakuje wypożyczalni sprzętów turystycznych i rekreacyjnych, a malownicze tereny można podziwiać z balonów, paralotni, spadochronów czy awionetek. Ciekawą formą spędzania aktywnie czasu jest gra w golfa, wspaniałych pól dla tej dyscypliny sportu w kraju brakuje, wystarczy tylko dopytać o szczegóły w centrach informacji turystycznej.
Wycieczki Fakultatywne
Saverne – urocze miasteczko obrazujące doskonale alzacką atmosferę. Można w nim spędzić czas na zwiedzaniu XVIII-wiecznego zamku Chateau des Rohan z czerwonego piaskowca z ciekawym muzeum archeologiczno-historycznym. Interesujący jest również kościół parafialny Notre-Dame, po którego obejrzeniu warto wybrać się na spacer po efektownym deptaku Grand Rue prowadzącym do ratusza i wspaniałych, szachulcowych kamienic.
Alzacki Szlak Winny – coś dla koneserów wina, którzy w niekończącym się pasie winnic, uroczych wiosek i miasteczek mogą odnaleźć swoje przeznaczenie. Boskie trunki można degustować w wielu miejscowościach, szlak liczy bowiem ponad sto kilometrów i prowadzi od miasteczka Marlenheim na północy do Thann na południu regionu. Przed wybraniem się w pasjonującą podróż pełną przygód najlepiej w biurach informacji turystycznej dowiedzieć się czegoś więcej o miejscach, które ma się zamiar odwiedzić.
Obernai – wokół miasteczka wyznaczono kilka pieszych szlaków winnych, doskonale nadających się do spędzenia wolnego czasu. Przy okazji można zwiedzić miejscowy ratusz, wieżę kapliczną, zabytkową studnię sześciu wiader oraz kościół św. Piotra i Pawła, a także otaczające miasto mury z licznymi basztami.
Colmar – jedno z najpiękniejszych miast Alzacji ze starannie odrestaurowanymi domami, skupiające w sobie wszystkie zalety rozmaitych stylów architektonicznych. Miasto założone w czasach frankońskich od zawsze rywalizowało ze Strasburgiem i pod względem rozwoju sztuki i architektury często wygrywało. Najbardziej wystawną ulicą Colmar jest Grand Rue z wieloma ciekawymi sklepikami i restauracjami, w których warto się pożywić przed zwiedzaniem pasjonujących zabytków, wśród których najważniejsza jest kolegiata św. Marcina. Można ją rozpoznać po wysokiej wieży, a wewnątrz podziwiać ciekawe prezbiterium oraz liczne dzieła przedstawiające sceny religijne. W jej sąsiedztwie znajduje się doskonały przykład domów szachulcowych, jakim jest Maison Pfister z efektowną dekoracją malarską i rzeźbionym balkonem. Uwagę turystów przyciąga dom Ancienne Douane, czyli dawna komora celna będąca ciekawą budowlą z arkadowym przejściem i drewnianą galerią. Część miasta nieopodal tego miejsca zajmuje ciekawa dzielnica grabarzy Quartier des Tanneurs, a po drugiej stronie rzeki dzielnica Quartier de la Krutenau zwana Małą Wenecją za sprawą domów wybudowanych tuż nad rzeką, po której przed laty pływały weneckie gondole. Do najciekawszych zabytków miasta należą także kościoły Dominikanów i Franciszkanów, XIII-wieczny ratusz, kościół św. Mateusza oraz kilka interesujących muzeów.
Mont Ste-Odile – święta góra Alzacji otoczona długim i wysokim Murem Pogańskim, a także owiana legendą o córce alzackiego księcia Odilii, która około 700 r. kazała założyć w tym miejscu klasztor. Według wierzeń lokalnej społeczności Odilia po urodzeniu była niewidoma i dopiero po chrzcie odzyskała wzrok. Do jej grobu i do miejscowych źródeł posiadających zgodnie z legendami właściwości lecznicze od wieków przybywają pielgrzymi. Okolicę warto odwiedzić ze względu na zapierające dech w piersiach widoki.
Zamek Koenigsbourg – potężny zamek położony w malowniczych Wogezach, wzniesiony przez księcia Fryderyka z rodu Staufów, odrestaurowany na początku XX w. w stylu romantycznego zamku rycerskiego. Po zwiedzeniu malowniczej twierdzy warto zatrzymać się na chwilę w przepięknym miasteczku St-Hippolyte, słynącym z produkcji czerwonego wina.
Linia Maginota – oczko w głowie pasjonatów fortyfikacji, na które składa się sieć podziemnych obiektów wybudowana w latach 1930-1940 w celu powstrzymanie ewentualnej, niemieckiej agresji. Dla turystów udostępniono szereg różnorodnych tras po poszczególnych jej częściach. Cała Linia Maginota ma długość blisko 500 km i obejmuje rozmaite grupy warowne, z których wyróżnia się przykładowo Fort Schoenenborg – największa forteca zespołu umocnień, w której można zwiedzić podziemne pomieszczenia gospodarcze, kuchnie, koszary, kwatery dowódców, zaplecza bunkrów bojowych itp. Znana i tłumnie odwiedzana przez turystów jest również forteca Four-a-Chaux koło Lembach.
Park Krajobrazowy Wogezów – turyści miłujący piesze wędrówki powinni zainteresować się krajobrazowymi szlakami górskimi wyznaczonymi w Wogezach ciągnących się przez blisko dwieście kilometrów od granicy francusko-niemieckiej po tzw. Bramę Burgundzką na południu. Spacerować można po malowniczych dolinach, wśród jezior polodowcowych, lasów jodłowych i świerkowych oraz skalistych szczytów. Na początek najlepiej udać się do miejscowości Munster, będącej najważniejszym ośrodkiem turystycznym w regionie. Zmotoryzowani turyści zachwalają sobie Route des Cretes – niezwykle malowniczą i pełną wrażeń trasę biegnącą po Wogezach.
Metz – stolica Lotaryngii malowniczo rozłożona nad kanałami i rozlewiskami rzeki Mozeli. W wielu miejscach wzdłuż rzeki można znaleźć spokój i wytchnienie, niemniej turystów przyciąga wielkomiejski gwar miasta i kilka ciekawych zabytków. Najcenniejszym z nich jest gotycka katedra św. Stefana z imponującą wieżą kryjącą słynny dzwon Dame Mutte. Wnętrze świątyni zadziwia wysoką nawą główną, nietypowymi organami z niebywałą akustyką i witrażami tworzonymi przez wieki, z których część zaprojektował sławny artysta Marc Chagall. Turyści oprócz podziwiania kunsztownego wykończenia świątyni mogą zwiedzić romańską kryptę oraz skarbiec z cennymi zabytkami pochodzącymi ze średniowiecza. Metz traktowane jest przez turystów jako wielkie muzeum pełne starych kościołów, pałaców i mieszczańskich domów, po którym spacer przywołuje na myśl połączenie włoskich miasteczek z typową, francuską prowincją. Wędrówka po mieście nie powinna ominąć XVII-wiecznego klasztoru Karmelitów, w którego pomieszczeniach wyeksponowano rzadkie znaleziska z epoki romańskiej oraz średniowieczne dzieła sztuki religijnej. Mozela meandruje po mieście tworząc liczne odnogi, przy jednej z nich można zobaczyć nietypową świątynię Temple Neuf – wzniesiony przez Niemców kościół protestancki charakteryzujący się rzadkim we Francji stylem neoromańskim. Wzdłuż rzeki rozciągają się wspaniałe parki zachęcające do spacerów, a przy nabrzeżu znajdują się wypożyczalnie sprzętu pływającego.
Tresc opisow dostarczana przez merlinx.Nancy – dawna stolica książąt Lotaryngii, do której przyjeżdżają turyści, by zobaczyć barokową starówkę z licznymi zabytkami. Z miastem związana jest postać polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego, który rezydował w nim od 1737 r. i zasłużył się wybudowaniem wielu ważnych instytucji oraz wspaniałego placu Stanislas zaliczanego do najpiękniejszych w Europie, z pomnikiem króla oraz pięknymi fontannami Neptuna i Amfitryty. Trakt spacerowy prowadzi również przez pozostałe place: Place d'Alliance i Place de la Carriere, przy których znajdują się budynki użyteczności publicznej, a cały zespół miejskich ulic wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kunsztem wykonania zachwyca ratusz z niezwykłą fasadą oraz łuk tryumfalny poświęcony Ludwikowi XV. Warto przy okazji zajrzeć do Muzeum Sztuk Pięknych z niebywałą kolekcją malarstwa, między innymi Caravaggia, Moneta i Rubensa. Niezwykle przyjemny może okazać się spacer Grand Rue do Starego Miasta z Muzeum Lotaryńskim, pałacem Książęcym będącym najważniejszą późnogotycką i świecką budowlą w Lotaryngii oraz klasztorem Franciszkanów mieszczącym dział etnograficzny udostępniony zwiedzającym. Turyści poszukujący polskich śladów powinni udać się do świątyni Eglise Notre-Dame de Bonsecours, w której wnętrzach znajduje się grobowiec Stanisława Leszczyńskiego i mauzoleum jego żony Katarzyny z Opalińskich. Po zwiedzeniu wspaniałego miasta przychodzi pora na odpoczynek oraz konsumpcję regionalnych specjałów jakimi są mirabelki i aromatyzowana babka drożdżowa. Turystom zatrzymującym się w mieście na dłużej doskonała baza hotelowa zapewnia wypoczynek na najwyższym poziomie.
Fort Hackenberg – fortyfikacje położone niedaleko miejscowości Thionville były przed laty największym systemem podziemnych bunkrów i umocnień słynnej Linii Maginota, którą Francuzi wybudowali przed II wojną światową na granicy z Niemcami. Dla turystów przygotowano przejażdżkę podziemną kolejką oraz ekspozycję prezentującą wyposażenie obsługi fortu, kolekcję uzbrojenia oraz przykładowe stanowisko artyleryjskie.
Vittel – niezwykłe uzdrowisko od lat cieszące się popularnością wśród kuracjuszy i turystów reperujących nadkruszone zdrowie. Miejscowość otaczają piękne parki, tereny rekreacyjne, obiekty sportowe oraz kompleksy wypoczynkowe.
Verdun – złą sławę miastu przyniósł okres I wojny światowej i okoliczne tereny, na których poległy setki tysięcy żołnierzy. Turyści zainteresowani historią z zadumą odwiedzają liczne miejsca pamięci poświęcone okrutnej bitwie. Samo Verdun było od wieków jedną z największych francuskich fortec broniących przeprawy przez Mozę oraz zasłynęło jako miejsce podpisania słynnego traktatu z Verdun w 843 r., który podzielił państwo Karola Wielkiego na trzy części. Pasjonaci fortyfikacji koniecznie muszą zobaczyć Citadelle Souterraine – potężną cytadelę otoczoną murem, której podziemia można zwiedzać elektryczną kolejką, a także bramy miejskie Porte St-Paul, Porte Chatel i Porte Chaussee. Na uwagę zasługuje również miejscowa katedra Notre-Dame oraz Światowe Centrum Pokoju, do którego najczęściej zaglądają młodzi ludzie próbujący zrozumieć losy świata. Okolice Verdun to przede wszystkim miejsca pamięci, dlatego miłośnicy historii powinni udać się do Fort de Vaux, którego obrona stałą się symbolem męstwa. Można w nim obejrzeć wystawy prezentujące między innymi życie w forcie w czasie bitwy oraz specyfikę używanego sprzętu. Interesująco prezentuje się Fort de Douaumont – potężny system umocnień, w którym można zwiedzić stanowiska karabinów maszynowych, pomieszczenia dowództwa, koszary i pomieszczenia gospodarcze. O tragicznej historii I wojny światowej przypominają również Memorial de Verdun – Muzeum Pamięci Bitwy pod Verdun z poruszającą ekspozycją oraz Ossuaire de Douaumont – kaplica symbolizująca walkę i męczeństwo francuskich żołnierzy.
Reims – ważne miasto w historii Francji, które przez wieki było miejscem koronacji królów, a dziś jest centrum degustacji szampana, do którego zjeżdżają turyści, by w specjalnych piwnicach popijać ten szlachetny napój. Pierwszymi osadnikami w tym miejscu byli Celtowie, niewielka osada szybko stała się jednym z najlepiej rozwiniętych miast Galii. Biskupi z Reims odegrali znaczącą rolę w chrystianizacji Franków, w mieście ochrzczono w 498 r. ich króla Chlodwiga, a w średniowieczu metropolia stała się ważnym ośrodkiem nauki i kultury dzięki słynnej szkole katedralnej. Wielu turystów przyjeżdża do miasta, by podziwiać cud architektury i symboliczne dla historii Francji miejsce jakim jest katedra Notre-Dame wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jej wnętrza kryją krypty pochodzące z V w., chociaż sama świątynia powstała w wieku XIII. Perła klasycznej architektury gotyckiej, w której ukoronowano 26 monarchów Francji zachwyca strzelistą fasadą z dominującymi dekoracjami w postaci uśmiechniętych aniołów gotowych do fotografowania. Turyści nie mogą oderwać wzroku od imponujących wież i dwunastoramiennej rozety zawieszonej nad bogatym portalem, wzbudza w nich podziw wnętrze rozświetlone licznymi, średniowiecznymi witrażami, imponują gotyckie posągi świętych i męczenników. Koniecznie trzeba wspiąć się na wspaniałe wieże oraz zajrzeć do muzeum mieszczącego się w pałacu biskupim. Kolejnym zabytkiem wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jest bazylika św. Remigiusza charakteryzująca się romańsko-gotycką architekturą oraz dwoma smukłymi wieżami. Jej wnętrza również olśniewają, interesujący jest ołtarz oraz wielki żyrandol składający się z 96 świec symbolizujących lata życia św. Remigiusza. Turyści, którzy mieli okazję zwiedzić te niezwykłe budowle powinni odreagować od doznań wzrokowych w szampańskich piwnicach znanych firm produkujących zacne trunki. Degustacja i zwiedzanie takich miejsc to idealny czas na złapanie oddechu oraz zrobienie pamiątkowych zakupów. Na zwiedzanie piwnic najlepiej wybrać się szlakiem poszczególnych wytwórni, najbardziej znane to Taittinger, Pommery, Piper-Beidsieck i Mumm. Oprócz niezwykłych świątyń w Reims znajduje się kilka ciekawych miejsc, jak na przykład przepiękny Place Royal z klasycystyczną zabudową i pomnikiem Ludwika XV, ratusz z imponującą fasadą oraz wiele pałaców i rezydencji miejskich charakteryzujących się różnymi stylami. Pamiątkowe zdjęcie warto zrobić przy wielkim łuku tryumfalnym z czasów rzymskich zwanym Bramą Marsa, zwiedzić Muzeum Sztuk Pięknych oraz ciekawe Muzeum Samochodów. Warto pojawić się w Reims w czasie wakacyjnego cyklu koncertów odbywających się w bazylice i katedrze.
Chalons-en-Champagne – do miasta warto zajrzeć z krótką wizytą, by zobaczyć elegancki pałac mieszczański i wspaniałe domy w stylu pruskim tworzące niepowtarzalny klimat miejscowości. Oprócz degustacji szampana w licznych winiarniach można zwiedzić ciekawą kolegiatę Marii Panny wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, z której wyruszały pielgrzymki do hisz-pańskiego Santiago de Compostela. Turyści mogą zobaczyć jak wygląda styl przejściowy między romańskim a gotyckim, podziwiać cztery romańskie wieże oraz wnętrze z ciekawymi witrażami. Imponującym kościelnym skarbcem, a także ciekawymi XII-XVI-wiecznymi witrażami zachwyca katedra St-Etienne. Miłośnicy literatury powinni zajrzeć do Musee Schiller-et-Goethe, by później kontemplować swoje literackie przemyślenia w zacisznych, poprzecinanych kanałami rzeki Marny parkach: Jardin Anglais, Petit Jardin i Grand Jardin.
Najczęściej Zadawane Pytania
Kiedy najlepiej wybrać się do Alzacji?
Zarówno Alzacja, jak i przedgórze Wogezów ma szczególny klimat z ciepłym latem i łagodną, słoneczną zimą z niewielkimi opadami. Region uchodzi za jeden z najsuchszych we Francji, a całe opady występują praktycznie w pasmach górskich. Najlepszą porą na odwiedziny malowniczego zakątka jest wiosna, czyli czas kwitnienia drzew owocowych, a także wczesne lato, kiedy nie dokuczają wyższe temperatury powietrza oraz jesień, gdy liście zmieniają swoją barwę, a pogoda sprzyja uprawianiu turystyki pieszej i rowerowej. Powietrze wtedy jest przeźroczyste, ruch turystyczny niewielki, a zwiedzanie wspaniałych zabytków i okolicznych regionów staje się samą przyjemnością.
Warto pamiętać również o ciekawych, lokalnych wydarzeniach, jak na przykład Festiwal Muzyczny skierowany do miłośników rozmaitych gatunków muzycznych, odbywający się w każdym zakątku starego miasta w Strasburgu w połowie czerwca czy wrześniowy Jazz d'Or. Ciekawym wydarzeniem jest również słynny jarmark bożonarodzeniowy, na którym można zaopatrzyć się w rozmaite, świąteczne bibeloty. W Colmar odbywa się lipcowy Festiwal International de Colmar oraz sierpniowe Targi Win Alzackich – gratka dla koneserów wina.
Jaka waluta obowiązuje we Francji i jakie są orientacyjne ceny?
We Francji obowiązuje wspólna dla całej Unii Europejskiej waluta – Euro. Konsekwencją tego są nieco wyższe ceny niż w Polsce, zwłaszcza jeżeli chodzi o posiłki w restauracjach i infrastrukturę turystyczną.
Gdzie i jakie pamiątki kupić w Alzacji?
Zakup pamiątek nie stanowi żadnego problemu. W każdym kurorcie i większym mieście znajdują się bardziej lub mniej wyszukane sklepy oferujące ciekawe przedmioty. Do najbardziej poszukiwanych pamiątek należą: ceramika z Rouen, koronki z Alencon, kryształy z Baccarat, a także regionalne wina, których ilość w każdym regionie może zawrócić w głowie. Turyści z wakacji przywożą wspaniałe kulinarne przysmaki, jak rozmaite sery, ciastka maślane, kiełbasy, słynną musztardę Dijon lub butelkę oliwy. Wiele regionów może pochwalić się doskonałymi wyrobami garncarskimi, fajansowymi, szkłem artystycznym, wyrobami skórzanymi, wikliną i porcelaną. Turystki powinny rozglądać się za modnymi torebkami i apaszkami, w ekskluzywnych sklepach nie brakuje również oszałamiających, francuskich perfum. Za markowymi ubraniami najlepiej rozglądać się w sklepach oferujących posezonową wyprzedaż towarów. Podróżniczą kolekcję powinny również ozdobić miniaturki znanych, francuskich budowli jak Wieża Eiffela czy katedra Notre Dame.
Ciekawym miejscem z wieloma sklepami oferującymi mnóstwo pamiątek jest dzielnica zwana Małą Francją w Strasburgu oraz plac Kleber.
Jaki czas obowiązuje we Francji?
We Francji obowiązuje taki sam czas jak w Polsce.
Jak poruszać się po Alzacji?
Podróżowanie po Alzacji jest proste i przyjemne, lokalne drogi są w bardzo dobrym stanie i dobrze utrzymane, stolicę regionu Strasburg łączą płatne autostrady z Paryżem i bezpłatne autostrady z największymi miastami z sąsiednich regionów, między innymi Metz i Nancy. Komunikacja autobusowa jest rozdrobniona, dzięki czemu można dotrzeć w najodleglejsze zakątki. Do niektórych miejscowości koło Strasburga dociera również komunikacja miejska. Kolej uchodzi za najlepszy, publiczny środek transportu, jest wygodna, bezpieczna i punktualna, a Strasburg uchodzi za bardzo ważny węzeł kolejowy w zachodniej Europie. Pociągi docierają do wielu miast we Francji, a także do Niemiec, Szwajcarii i krajów Beneluksu. Strasburg ma również doskonałe połączenie TGV z Paryżem.
W większych miejscowościach można wypożyczyć auto i samemu zwiedzić okolicę, jak również jest to wygodne rozwiązanie jeżeli przyjechaliśmy samochodem do Francji. Polskie prawo jazdy jest wszędzie akceptowane, jednak należy pamiętać, że jeżeli poruszamy się samochodem z obcą rejestracją nie podlegamy kredytowaniu mandatów, czyli mandat musi być zapłacony na miejscu lub przed wyjazdem z kraju, gdyż nie zezwala się na opuszczenie kraju z długiem wobec państwa.
Jakie są ograniczenia celne we Francji?
Przewóz towarów podlega ograniczeniom ilościowym na zasadach obowiązujących w UE, co oznacza w praktyce, że rzeczy osobiste i sprzęt na własny użytek nie podlega ograniczeniom celnym. W przypadku towarów można wwozić i wywozić: do 800 szt. papierosów, 200 szt. cygar, 10 l spirytusu, 20 l mocniejszego alkoholu, 90 l wina i 110 l piwa.
Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania z służby zdrowia we Francji?
W nagłych przypadkach turyści z Polski objęci są we Francji bezpłatną podstawową opieką medyczną. Opłaca się jednak wykupić polisę ubezpieczenia podróżnego, która w razie potrzeby umożliwi pokrycie kosztów bardziej zaawansowanego leczenia i transport medyczny. Jeżeli posiadamy ubezpieczenie prywatne należy zapoznać się z jego warunkami, gdyż w większości przypadków ubezpieczeniem objęte są koszty leczenia powyżej pewnych kwot, które należy samemu opłacić. Przed wyjazdem za granicę dobrze jest jednak w oddziale wojewódzkiego NFZ złożyć wniosek o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, która jest dowodem posiadania takiego ubezpieczenia.
Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach i przestrzegać podstawowych zasad higieny. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, ewentualnie gotowaną co najmniej 10 min. Szczepienia ochronne nie są wymagane i nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych, niemniej przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo.
Ważne informacje MSZ
Dokumentem uprawniającym nas do pobytu na terenie Francji jest dowód osobisty lub paszport (o ile nie posiadamy dowodu). Obowiązują nas te same co w innych krajach Unii Europejskiej przepisy dewizowe oraz nie ma obowiązku meldunkowego, jeżeli nasz pobyt na terenie kraju nie przekracza 90 dni.
Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: www.msz.gov.pl lub na stronie ambasad i konsulatów we Francji.
Tresc opisow dostarczana przez merlinx.Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Francuskiej
Francja, Paryż, 1, Talleyrand, 75007
Tel.: +33 143173405 Tel. dyżurny: +33 680580220 Faks: +33 143173507
paryz.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.paryz.polemb.net
Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy Radzie Europy w Strasburgu
Francja, Strasburg, 2, rue Geiler, 67000
Tel.: +33 388 372 300
strasburg.re.sekretariat@msz.gov.pl
www.strasburgre.polemb.net
Galeria zdjęć
Bretania
Burgundia
Dolina Garonny
Dolina Loary
Korsyka
Lazurowe Wybrzeże
Lotaryngia
Masyw Centralny
Nicea
Normandia
Paryż
Pireneje
Północna Francja
Szampania
Zatoka Biskajska
Kierunki letnie
- A
- B
- C
- D
- E
- F
- G
- H
- I
- J
- K
- M
- N
- O
- P
- R
- S
- T
- W
Kierunki zimowe
Wybierz region Alzacja , Bretania , Burgundia , Dolina Garonny , Dolina Loary , Korsyka , Lazurowe Wybrzeże , Lotaryngia , Masyw Centralny , Nicea , Normandia , Paryż , Pireneje , Północna Francja , Szampania , Zatoka Biskajska